Με τον αέρα του Ντύλαν / Ενρίκε Βίλα-Μάτας

Όσο περνάει ο καιρός συνειδητοποιώ το πόσο αγαπημένος μου είναι ο Ισπανός συγγραφέας Ενρίκε Βίλα-Μάτας. Τον γνώρισα από το βιβλίο Δόκτωρ Πασαβέντο (Καστανιώτης, 2010). Πρόσφατα τελείωσα το βιβλίο του Παράξενη μορφή ζωής (Extraña forma de vida), θυμήθηκα όμως το πόσο ενδιαφέρον ήταν το τελευταίο του βιβλίο που κυκλοφόρησε στην Ισπανία τον Μάρτιο του 2012, Με τον αέρα του Ντύλαν (Aire de Dylan, Seix Barral, 2012).

Φαντάζομαι πως κάποια στιγμή θα κυκλοφορήσει στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Καστανιώτη, μιας και μας έχει συνηθίσει να κυκλοφορεί τα τελευταία βιβλία του Βίλα-Μάτας. Τελευταία κυκλοφορία του στην Ελλάδα ήταν η Δουβλινιάδα (Καστανιώτης, 2011) που πρόσφατα κυκλοφόρησε και στα αγγλικά με καταπληκτικές κριτικές.

Στο βιβλίο του Με τον αέρα του Ντύλαν χρησιμοποιεί ένα τελείως διαφορετικό τρόπο προσέγγισης, αφηγώντας τη πραγματικότητα μέσα από τη φαντασία. Ο Vilnius γνωστός και ως μικρός Ντύλαν καθώς του μοιάζει πολύ, είναι σίγουρος ότι ο αποθανόντας πατέρας του, Lancastre (γνωστός σεναριογράφος του Hollywood) του μεταφέρει τις αναμνήσεις του και τον στοιχειώνει κατά μια έννοια (με αρκετή δόση από Άμλετ). Από την άλλη, η σχέση του με τη μητέρα του είναι αυτοκαταστροφική και περισσότερο όταν μαθαίνει ότι η αυτή αφάνισε τις αναμνήσεις που ο πατέρας του συνέγραψε τόσο καιρό.

Το πρώτο κομμάτι του βιβλίου βρίσκει τον Vilnius να προσπαθεί να βρει τη προέλευση της φράσης «Όταν νυχτώνει, πάντα έχουμε ανάγκη από κάποιον» που ειπώθηκε στην ταινία Three Comrades. Ήταν μήπως φράση του F. Scott Fitzgerald που είχε συμμετοχή στο σενάριο της ταινίας ή των άλλων συντελεστών; Αυτός που τον καθοδηγεί σε όλη αυτή την αναζήτηση είναι ο πατέρας του.

Ο πρωταγωνιστής, Vilnius, συγγραφέας που έχει απαρνηθεί την συγγραφή (Μας θυμίζει το καταπληκτικό Μπάρτλμπυ και Σία, [Καστανιώτης, 2002]) είναι προσκεκλημένος να μιλήσει σε ένα συνέδριο με θέμα την αποτυχία. Γι αυτόν τον λόγο προσπαθεί να ολοκληρώσει το δικό του αρχείο με όνομα «Γενικό Αρχείο της Αποτυχίας», όπως επίσης αποτυχία θεωρεί πως θα είναι και η έρευνά του για τον δημιουργό της φράσης στη ταινία Three Comrades.

Όλα αυτά τα μαθαίνουμε από τον αφηγητή μας που δεν είναι άλλος από το «alter ego» του ίδιου του Βίλα-Μάτας με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία.

Σημαντικός χαρακτήρας είναι και η Debora, ερωμένη του Vilnius. Καθώς ο ίδιος θα προσπαθήσει να συγκεντρώσει τις χαμένες αναμνήσεις του πατέρα του, μαθαίνουμε στη κορύφωσή της πλοκής πόσο καθοριστικό ρόλο έπαιξε η Debora και στη ζωή του αποθανόντα σεναριογράφου καθώς και τις αντιθέσεις μεταξύ πατέρα και γιου αλλά και η σύγκλισή τους.

Ο Βίλα-Μάτας, μας προσφέρει ένα αφιέρωμα στον κόσμο του θεάτρου και μια απίστευτη κριτική του μεταμοντέρνου έχοντας ως βάση τη σχέση πατέρα και γιου που συνοψίζουν την αντίθεση της ιδέας της προσπάθειας και αυτής του να μη κάνεις τίποτα, όπως ο χαρακτήρας του Oblomov που φαίνεται να μην είναι ικανός να πάρει αποφάσεις και να αναλάβει δράση στο οτιδήποτε.

Αυτό που κάνει ιδιαίτερα αγαπητό τον Ενρίκε Βίλα-Μάτας σε μένα είναι το λογοτεχνικό είδος του, που δεν ξεφεύγει από το θέμα της λογοτεχνίας και που κάνει τον οποιοδήποτε βιβλιόφιλο φανατικό ακόλουθό του.

Αξίζει μπράβο και στο Publishing του βιβλίου από τις εκδόσεις Seix Barral για το καταπληκτικό εξώφυλλο με τη φωτογραφία της Dayanita Singh.

Εκδόσεις: Seix Barral | Τιμή: 19,50€ | Σελίδες: 328 | Enriquevilamatas.com