Καρδιά τόσο άσπρη / Χαβιέρ Μαρίας

Το βιβλίο Καρδιά τόσο άσπρη (Εκδόσεις Σέλας, 1995) πρωτοκυκλοφόρησε το 1992 στην Ισπανία και είναι το βιβλίο που έκανε γνωστό τον συγγραφέα Χαβιέρ Μαρίας σε ολόκληρο τον κόσμο μετά την καθιέρωσή του σε Γερμανία και Ιταλία.

Η βασική πλοκή έχει να κάνει με τον Juan Ranz, έναν μεταφραστή που περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε διαρκείς μετακινήσεις σε διάφορες περιοχές και χώρες. Μιλάει για τις ανησυχίες του και το πως η δουλειά του τον έχει κάνει να ψάχνει να βρει σε κάθε λέξη που ακούει την ακριβή μετάφρασή της. Είναι συνεχώς έτοιμος να ακούσει μια λέξη/φράση και το ίδιο έτοιμος να δώσει την ακριβή έννοιά της σε μια άλλη γλώσσα την ίδια στιγμή. Μέσω της δουλειάς του θα γνωρίσει τη γυναίκα του, Teresa.

Κάποια στιγμή θα μάθει ότι ο πατέρας του είχε χηρέψει δύο φορές και ότι οι δύο γυναίκες του ήταν αδερφές. Η πρώτη θα πεθάνει στο σπίτι τους, και η δεύτερη κατά τη διάρκεια ενός γεύματος στο σπίτι και αυτή, θα πάει στο μπάνιο, θα ψηλαφίσει το στήθος της και με ένα όπλο θα το σημαδέψει. Αυτό είναι και το ιδιαίτερο ξεκίνημα αυτού του κλασικά σύγχρονου βιβλίου. Στη συνέχεια έχουμε τον πρωταγωνιστή σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου στο ταξίδι του μέλιτός του στην Αβάνα να αφαιρείται στο παράθυρο και να χάνει την αίσθηση του χρόνου, εκεί θα μπερδευτεί από μια άγνωστη και θα ακούσει κάτι από το διπλανό δωμάτιο του ξενοδοχείου. Ποτέ πια τα πράγματα δεν θα είναι όπως πριν…

Ένα παράνομο ζευγάρι στο διπλανό δωμάτιο του ξενοδοχείου τσακώνεται για το μέλλον της σχέσης τους, η Miriam ζητάει από τον Guillermo να σκοτώσει τη γυναίκα του για να είναι αποκλειστικά μαζί αλλά η απάντησή του είναι ότι η γυναίκα του πρόκειται να πεθάνει σύντομα… Ο Juan που θα κρυφακούσει τη συνομιλία αυτή θα κουβαλάει μαζί αυτά τα λόγια για πάντα… Η ερμηνεία των πραγμάτων προκύπτει από την ερμηνεία των λέξεων, αλλά όχι μόνο…και έτσι συμβαίνει στη σκηνή-κλειδί της ιστορίας αυτής… Αλλά το κλειδί ίσως είναι στο παρελθόν, ο πατέρας του έπρεπε να παντρευτεί τρεις φορές για να μπορέσει ο ίδιος να γεννηθεί.

Ο Χαβιέρ Μαρίας εκτός από το μεγάλο συγγραφικό του έργο είναι και καταξιωμένος μεταφραστής, όπως για τη κλασική πλέον μετάφραση στην Ισπανία για το βιβλίο Τρίστραμ σάντι…(Στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg, 1999). Γνωρίζει λοιπόν πόσο σημαντική είναι η έννοια της μετάφρασης αλλά και πόσο εξίσου σημαντική θα μπορούσε να είναι και η παράλειψη μιας έννοιάς της… Το επάγγελμα που επέλεξε για τον Juan δεν είναι καθόλου τυχαίο.

Το βιβλίο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί με δυο λέξεις ως αστυνομικό μυθιστόρημα, αλλά δεν μένει μόνο σε αυτό… Μας μιλάει για τη δύναμη των λέξεων αλλά και της αφήγησης… καθώς και για όλα αυτά που μπορούμε να μάθουμε κάποια στιγμή της ζωής μας, που μπορούν σιγά σιγά να «λερώσουν» τις άσπρες καρδιές μας, μαθαίνοντας κάτι που δεν θελήσαμε να μάθουμε… Ποτέ ξανά όμως δεν θα μπορέσουμε να είμαστε όπως πριν καθώς τώρα έχουμε τη γνώση και αυτό δεν αλλάζει. Ένα είναι σίγουρο, ότι όταν έρθουν όλα στο φως για το λόγο που αυτοκτόνησε η αδερφή της μητέρας του, η καρδιά τους δεν θα παραμείνει λευκή…

Πολλοί κριτικοί έχουν τονίσει τον έντονο παραλληλισμό των προσώπων: Teresa-Juan, Miriam-Guillermo με αυτό των Lady Macbeth-Macbeth. Οι γυναίκες παρακινούν τους άνδρες τους στο να σκοτώσουν όπως και στην ιστορία του Macbeth. Από εκεί προέκυψε άλλωστε και ο τίτλος του βιβλίου «Καρδιά τόσο άσπρη».

«My hands are of your color;
but I shame to wear a heart so white.»
Shakespeare

Το βιβλίο «καρδιά τόσο άσπρη» ανήκει στην κατηγορία των μυθιστορημάτων που σε περιμένουν να τα ξαναδιαβάσεις σύντομα για να ανακαλύψεις πτυχές που δεν είχες σκεφτεί με την πρώτη ανάγνωση. Είναι από τα πλέον προτεινόμενα για ανάγνωση.

Διαβάστε εδώ για το βιβλίο του Los enamoramientos που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Πατάκη σύντομα.

Το διάβασα στα Ισπανικά από τις εκδόσεις Alfaguara. Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σέλας. | Σελίδες: 316 | Τιμή: 16,31€ | Μετάφραση: Έφη Γιαννοπούλου