Ο λύκος της στέπας / Έρμαν Έσσε

Ο λύκος της στέπας του Έρμαν Έσσε (εκδόσεις Μίνωας, 2014) είναι ένα από τα πιο ιδιαίτερα και σπουδαία μυθιστορήματα που έχουν γραφτεί ποτέ. Μια κριτική στον δυτικό τρόπο ζωής που στιγμάτισε τη σύγχρονη λογοτεχνία και έδωσε στον συγγραφέα παγκόσμια αναγνώριση. Ο Χάρρυ, κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου ζει ακροβατώντας στις δύο φύσεις του, να είναι από τη μία στοργικός και ευαίσθητος, και θέλει να απολαύσει τη ζωή, ενώ από την άλλη να είναι ο «λύκος» Χάρρυ·αυτή η ζωώδη πλευρά του ζει υμνώντας τη μοναξιά του.

Το διάβασα μετά το βιβλίο Τα στοιχειώδη σωματίδια και δεν ξέρω πόσο τυχαίο μπορεί να είναι ως γεγονός, καθώς τόσο από την άγρια πλευρά του Χάρρυ όσο και από τον Μισέλ, χαρακτήρα του Ουελμπέκ, γίνεται ξεκάθαρα λόγος για την αυτοχειρία ως λύση.

Ο λύκος της στέπας, θα μπορούσε να οριστεί ως ένα φιλοσοφικό έργο που περιγράφει με περίτεχνο τρόπο την διπλή φύση του Χάρρυ Χάλερ. Ο Χάρρυ πλησιάζει τα 50, δεν είναι καθόλου κοινωνικός, έχει επιλέξει να ζει απομακρυσμένος από τις συνήθειες του μέσου ανθρώπου. Αυτή η διττή φύση του να είναι άνθρωπος και «λύκος» είναι που κάνει το Χάρρυ ένα αινιγματικό πρόσωπο που η προσωπικότητά του δεν μπορεί να περιοριστεί σε κανέναν κανόνα, πέραν αυτών που ο ίδιος έχει επιλέξει και απολαμβάνει τη μοναξιά του.

Είναι πολύ ενδιαφέρον που μαθαίνουμε για την ύπαρξη του Χάρρυ από τα χειρόγραφα που άφησε ο ίδιος με τη φυγή του και στα οποία εξιστορούσε την καθημερινή του μάχη με τον άλλο του εαυτό.

Μια τυχαία στιγμή όμως, ο Χάρρυ θα γνωρίσει την Ερμίνε, η οποία θα τον απελευθερώσει από τους ίδιους του τους περιορισμούς και θα τον κάνει να δει τη ζωή αλλιώς. Μπορεί όμως αυτό να κρατήσει όταν ο λύκος είναι εκεί να του υπενθυμίζει την άλλη φύση του;

Καθ’ολη την ανάγνωση ο Χάρρυ βρίσκεται σε έναν διαρκές αγώνα να παλέψει με τον άλλο του εαυτό, τον λύκο της στέπας, που σε κάθε του κίνηση είναι εκεί για να του υπενθυμίζει την άγρια φύση του που δεν δέχεται ίχνος πολιτισμού… Σαν λύκος είναι ένα πλάσμα άγριο και απομονωμένο. Σαν άνθρωπος είναι πολύ ευαίσθητος, που το πάθος του είναι τα βιβλία και η κλασική μουσική του Μπάχ. Όσο περισσότερο όμως φιλοσοφεί την ίδια τη ζωή, τόσο περισσότερο απομακρύνεται από αυτή και πλησιάζει τον θάνατο· θέλει να εξαφανιστεί από έναν κόσμο που δεν μπορεί να τον αφομοιώσει.

Στην πορεία του βιβλίου όμως δεν είναι τυχαία η επίσκεψή του στο «μαγικό θέατρο», όπου ο Χάρυ απολαμβάνει όλες τις απολαύσεις: χορούς, ουσίες και πολύ χαρά. Καταλαβαίνει ότι όλα είναι μία απόφαση στη ζωή, όλα μπορούν να εκμεταλλευτούν για να νικηθεί η μονοτονία και η μοναξιά.

Το μαγικό θέατρο είναι μόνο για λίγους, για τους εκλεκτούς. Είναι ένα μέρος που όλα τα σουρρεάλ γεγονότα μπορούν να συμβούν, είναι η ανάγκη του για μια νέα ηθική. Με το που διάβασα το κομμάτι του «μαγικού θεάτρου» μού ήρθε αμέσως στο μυαλό η τελευταία σκηνή του Twin peaks του David Lynch και πλέον το θεωρώ αδιάσπαστο κομμάτι του Λύκου της στέπας· μου άφησαν και τα δύο ακριβώς την ίδια αίσθηση.

Ο λύκος της στέπας είναι ένα βιβλίο γεμάτο αμφιβολίες για την ανθρώπινη ύπαρξη, τα λάθη του σύγχρονου ανθρώπου, τα άσκοπα άγχη για την καθημερινότητα και τη μοναξιά. Είναι αδιαμφισβήτητη η δύναμη που μπορεί να δώσει σε όλους μας.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίνωας | Σελίδες: 304 | Τιμή: 12,00 € | Σε μετάφραση του Γιώργου Δεπάστα