Αυτό εδώ είναι νερό / Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας

Το Αυτό εδώ είναι νερό (εκδόσεις Κριτική, 2015), του Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας επιτέλους κυκλοφόρησε στα ελληνικά. Είναι ένας συγγραφέας που είχαν εκδοθεί δύο μόνο μυθιστορήματά του πριν από αυτό, τα οποία ίσως είχαν περάσει απαρατήρητα (στο περισσότερο κοινό). Τα τελευταία χρόνια όμως ο συγγραφέας έχει αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη φήμη παγκοσμίως (ίσως και μετά την αυτοκτονία του). Ελπίζω το Αυτό εδώ είναι νερό να είναι η αρχή για να εκδοθούν σταδιακά όλα τα βιβλία του. Ήδη απ’ ότι φαίνεται ετοιμάζεται να εκδοθεί  από τις εκδόσεις Κριτική μέσα στο 2016 το βιβλίο του The Broom of the System.

Το βιβλίο Αυτό εδώ είναι νερό περιλαμβάνει την εναρκτήρια ομιλία του David Foster Wallace στην τελετή αποφοίτησης του Κολεγίου Κένιον το 2005. Με μία φράση αναφέρει την κριτική σκέψη και την ενσυναίσθηση ως βασικό τρόπο να αντιμετωπίσει κανείς τη ζωή και το βασικότερο, να εξαφανίσει τις εργοστασιακές του ρυθμίσεις (όπως της αποκαλεί ο συγγραφέας), να σκεφτόμαστε δηλαδή εγωκεντρικά.

Ο εγωκεντρισμός, μας κάνει να θεωρούμε τα δικά μας προβλήματα και ανάγκες ως πιο σημαντικά από αυτά των άλλων. Στα μάτια μας αυτό μπορεί να μην είναι εμφανές όπως αντίστοιχα και το νερό δεν είναι στα μάτια ενός ψαριού (παρότι είναι ζωτικής σημασίας γι΄ αυτό), ωστόσο είμαστε βυθισμένοι στον εγωκεντρισμό μας ήδη από την πρώτη μέρα της ζωής μας.

Δυο νεαρά ψάρια κολυμπούν αμέριμνα στη μέση του ωκεανού· συναντούν κατά τύχη ένα γεροντότερο ψάρι που κολυμπά προς την αντίθετη κατεύθυνση, το οποίο τους γνέφει και λέει: «Καλημέρα, παιδιά. Πώς είναι το νερό;» Τα δύο νεαρά ψάρια συνεχίσουν για λίγο την πορεία τους, μέχρι που το ένα γυρνάει προς το άλλο και του λέει: «Τι στο καλό είναι το νερό;»

Αυτό που κάνει αυτό το βιβλίο πολύ ενδιαφέρον είναι η τιμιότητα και η αλήθεια με τα οποία έχει γραφεί παρ΄όλη την φαινομενικά απλοϊκή του εικόνα. Μπορεί να μας δείξει ότι η καλή λογοτεχνία και η τέχνη γενικότερα, μπορούν να μας ξυπνήσουν. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι «Μαθαίνω να σκέφτομαι» σημαίνει ασκώ έλεγχο στον εαυτό μου στο πώς και και στο τι σκέφτομαι.

Ο Wallace λοιπόν, επισημαίνει ότι η γνώση που έλαβαν οι σπουδαστές που μόλις αποφοίτησαν δεν είναι το μέσο για την επιτυχία στη ζωή τους, αλλά ο τρόπος για να διεκδικήσουν την ελευθερία τους.

Το πραγματικά σημαντικό είδος ελευθερίας έχει να κάνει με την προσοχή και την επίγνωση, την πειθαρχία και την προσπάθεια, και την ικανότητα να νοιάζεσαι αληθινά για τους άλλους και να θυσιάζεσαι γι΄αυτούς, ξανά και ξανά, με αναρίθμητους ασήμαντους, αφανείς και διόλου ελκυστικούς τρόπους, κάθε μέρα. Αυτή είναι η πραγματική ελευθερία.

Το νερό, που συμβολίζεται στις ιδέες του συγγραφέα, δεν είναι τίποτα άλλο από την αντίληψη του περιβάλλοντός μας: η ικανότητά μας να συμπάσχουμε με ό,τι μας περιβάλλει.

Το βιβλίο αυτό είναι από αυτά που μας περιμένουν στη βιβλιοθήκη μας για να τα διαβάζουμε ξανά και ξανά, είναι ένα παράδειγμα ότι η καλή σύγχρονη λογοτεχνία υπάρχει και μπορεί να αλλάξει τον κόσμο υπενθυμίζοντάς μας ότι κάθε μέρα έχουμε την επιλογή του πώς να ζήσουμε, γιατί η ελευθερία είναι ακριβώς αυτό, η επιλογή.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική. Σελίδες: 160 | Τιμή: 10,00€. Μετάφραση και επίμετρο του Κώστα Καλτσά.