Μπαρ Φλωμπέρ / Αλέξης Σταμάτης

Το Μπαρ Φλωμπέρ (εκδόσεις Καστανιώτη, 2012) του Αλέξη Σταμάτη ήταν ένα βιβλίο που με εξέπληξε ιδιαίτερα. Και βέβαια είχα ακούσει τα εγκωμιαστικά σχόλια πολλών αναγνωστών, ότι είναι ίσως το καλύτερο βιβλίο του Σταμάτη… κτλ. Το συνειδητοποίησα όμως διαβάζοντάς το, μου έβγαλε κάτι το ολοκληρωμένο και κοσμοπολιτίκα ευρωπαϊκό. Η έκδοση αυτή είναι η πιο πρόσφατη που επανακυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Είναι το δεύτερο βιβλίο του Αλέξη Σταμάτη που διαβάζω. Πριν από μερικούς μήνες είχα διαβάσει τη νουβέλα του Ζωή (εκδόσεις Μίνωας, 2014) που διαβάζεται με μια ανάσα και έχει καθαρά θεατρική δομή. Αντίθετα, το Μπαρ Φλωμπέρ είναι χορταστικό (πόσο ωραίο αυτό το συναίσθημα να έχεις βρει ένα βιβλίο που έχει αρκετές σελίδες και σε ενθουσιάζει ο τρόπος που είναι δομημένο αλλά και η ιστορία του).

Πάντα με τα βιβλία που είχαν ως κύριο θέμα τους άλλα βιβλία, αλλά και τη βιβλιοφιλία γενικότερα είχα μια ιδιαίτερη σχέση καθώς έχουν έναν τρόπο να αναζωπυρώνουν το ενδιαφέρον μου για την ανάγνωση. Αυτό μπορεί να το δει κάποιος διαβάζοντας βιβλία του αγαπημένου μου Ενρίκε Βίλα-Μάτας, αλλά και στο βιβλίο Η ζωή όταν ήταν δική μας/La vida cuando era nuestra της Marian Izaguire (Εκδόσεις Lumen, 2013) που δυστυχώς δεν έχει μεταφραστεί ακόμη στα ελληνικά.

Έτσι έγινε και με το Μπαρ Φλωμπέρ που στον πυρήνα της ιστορίας του βλέπουμε ότι έχουμε να κάνουμε με ένα μυστικό χειρόγραφο που δεν ήρθε ποτέ στη δημοσιότητα και έδωσε την αφορμή στον κεντρικό χαρακτήρα Γιάννη Λουκά, να ψάξει το νήμα που θα τον οδηγήσει στην αλήθεια μέσα από ένα ταξίδι σε τρεις χώρες της Ευρώπης.

Ο Γιάννης Λουκάς έχει αναλάβει να επιμεληθεί την αυτοβιογραφία του πατέρα του και δημοφιλούς συγγραφέα και να συγκεντρώσει όλο το απαραίτητο υλικό για αυτή. Ο Γιάννης όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις όπου υπάρχει ένα εξαιρετικά έντονο πατρικό πρότυπο, καθορίζεται από αυτό και είναι αναπόφευκτη η σχέση του που θα προκύψει με τη λογοτεχνία.

Έτσι λοιπόν, ο Γιάννης στην αναζήτηση του υλικού που θα πρέπει να συγκεντρώσει για την αυτοβιογραφία του πατέρα του, θα βρεθεί μπροστά σε ένα ξεχασμένο χειρόγραφο που ονομάζεται Μπαρ Φλωμπέρ και ανήκει στον Λουκά Ματθαίου, έναν μυστηριώδη συγγραφέα που δεν του θυμίζει τίποτα. Πολλά είναι τα ερωτήματα που θα του γεννηθούν, ακόμη και για την περίεργη στάση που κράτησε ο πατέρας του, καθώς έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μη έκδοσή του…  Για όλα αυτά τα ερωτήματα θα ξεκινήσει η αναζήτηση της ταυτότητας του Λουκά Ματθαίου σ΄ενα ταξίδι που θα διασχίσει τρεις ευρωπαϊκές πόλεις όπως είναι η Φλωρεντία, η Βαρκελώνη και το Βερολίνο.

Δεν θα ήταν υπερβολικό να χαρακτηρίσουμε το Μπαρ Φλωμπέρ ως ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μυθιστορήματα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας· ολοκληρωμένο, καλοδουλεμένο, με ευρωπαϊκό/κοσμοπολτίκο αέρα, που αποπνέει μια συγγραφική σιγουριά. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, πράγμα σχεδόν ακατόρθωτο για την σύγχρονή μας λογοτεχνία.

Ένα από τα πολύ θετικά του βιβλίου, πιστεύω πως είναι η ικανότητά του να μπορεί να απευθυνθεί σε ένα πολύ ευρύ κοινό χωρίς να χάσει τίποτα από την αρτιότητά του, το πόσο ολοκληρωμένο είναι σαν μυθιστόρημα και γενικά όλα τα θετικά γνωρίσματά του, ενώ επίσης ισορροπεί τέλεια το κομμάτι του μυστικισμού και της δράσης στην αφήγηση.

Το τέλος του, βάζει στο στόχαστρο τον Γιάννη Λουκά που καθόλη την αναζήτηση του ξεχασμένου συγγραφέα Λουκά Ματθαίου βρίσκεται αντιμέτωπος με τη δική του αλήθεια. Μου άρεσε πολύ πολύ.

Είναι πολύ ενδιαφέρον το κείμενο του Αλέξη Σταμάτη που δίνει περισσότερες λεπτομέρειες πίσω από τη συγγραφή του Μπαρ Φλωμπέρ στον ιστότοπο Literarure.gr.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Σελίδες: 368 | Τιμή: 18,02€