Harper Lee & Umberto Eco: Το καλύτερο αφιέρωμα; Να τους διαβάσουμε.

Είναι κάποιες στιγμές όπως αυτή, όπου η απώλεια δύο τόσο σημαντικών προσώπων της παγκόσμιας λογοτεχνίας, που κατάφεραν να πουλήσουν εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο ήδη από τα πρώτα βιβλία τους και έδωσαν έμπνευση σε άλλους συγγραφείς, μοιάζει σαν ψέμα και μάλιστα ότι συνέβη την ίδια ημέρα. Δεν είναι άλλοι από τους Harper Lee & Umberto Eco.

H Harper Lee έφυγε από τη ζωή στις 19 Φεβρουαρίου, μόνο λίγους μήνες μετά την κυκλοφορία του δεύτερου βιβλίου της Βάλε έναν φύλακα (εκδόσεις Bell, 2015)―ένα από τα εκδοτικά γεγονότα της προηγούμενης χρονιάς― και 55 χρόνια μετά την κυκλοφορία του πρώτου της βιβλίου Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια (εκδόσεις Bell, 2011).

Πολλά τα σενάρια που είχαν ακουστεί πριν από την κυκλοφορία του πρόσφατου βιβλίου της, ότι θα ήταν ένα ολοκαίνουργιο βιβλίο, άλλοι έλεγαν ότι θα ήταν η συνέχειά του πρώτου της… για να αποδειχθεί τελικά ότι ήταν ένα βιβλίο που είχε γράψει εδώ και δεκαετίες, το χειρόγραφο του οποίου είχε χαθεί και βρέθηκε τελείως τυχαία.

Μου είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρον ο τρόπος που η Harper Lee είχε χειριστεί τη συγγραφική της κληρονομιά, χωρίς να προσπαθεί να είναι παρούσα στα φώτα της δημοσιότητας (θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μια από τους συγγραφείς του Όχι αν δεν είχε κυκλοφορήσει το πρόσφατο βιβλίο της), έχοντας βέβαια αποδεχθεί το ανεξίτηλο σημάδι που άφησε στην αμερικανική λογοτεχνία.

Από την άλλη, Το όνομα του Ρόδου (εκδόσεις Ψυχογιός, 2011), ένα βιβλίο μυστηρίου που έσπασε τα εκδοτικά στερεότυπα της εποχής, εκδόθηκε (1980) όταν ο Umberto Eco ήταν 48 χρόνων και πούλησε περισσότερα από 30 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως. Όλοι θα θυμόμαστε βέβαια και την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου το 1989 με τον Σον Κόνερι στο ρόλο του πρωταγωνιστή.

Ο ίδιος δήλωσε πριν από λίγες ημέρες στο περιοδικό Prospect:

«Οι άνθρωποι σαν εμένα, είμαστε διανοούμενοι―κάνουμε τη δουλειά μας, γράφουμε άρθρα, έχουμε τρόπους να διαμαρτυρόμαστε, αλλά δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο.»

Αυτό που σκεφτόμουν με έβαλε κατευθείαν στο στόχαστρο. Τι μας τραβάει ως είδος να θέλουμε ξαφνικά να διαβάσουμε όλοι το Όνομα του Ρόδου ή το Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια ―αν δεν το έχουμε κάνει ήδη―; Μήπως το γεγονός ότι και οι δύο συγγραφείς δεν είναι πια στη ζωή κάνει το έργο τους πιο σημαντικό, ή αποτελεί ακόμη ένα αποτέλεσμα του περίφημου word of mouth; Ή ακόμη χειρότερα, το να διαβάσουμε βιβλία τους τώρα μας φέρνει στο προσκήνιο, μας κάνει updated;

Από την άλλη, τα βιβλία τους γράφτηκαν για να διαβαστούν, όχι να μείνουν σε ένα συρτάρι. Το καλύτερο αφιέρωμα που μπορούμε να κάνουμε στους συγγραφείς τους λοιπόν είναι να τους διαβάσουμε και να τους διαβάζουμε. Αυτό αρκεί.