Ο κύκλος / Dave Eggers

Ο κύκλος (εκδόσεις Κέδρος, 2014) του Dave Eggers ήταν ένα από τα σύγχρονα μυθιστορήματα που ήθελα πολύ να διαβάσω. Καταρχάς, είχε προκαλέσει μεγάλο θόρυβο (ακόμη και πριν την κυκλοφορία του στα ελληνικά), για το κριτικό του κείμενο της ψηφιακής εποχής μας, αναλύοντας πώς αυτή μπορεί να φθάσει στα άκρα. Έτσι λοιπόν, το ξεκίνησα με πολύ χαρά, αλλά κάπου στη μέση τα «χαλάσαμε»· μέσα σε τόσες υπερπληροφορίες ―άσκοπες κατ’εμέ― για νούμερα και ποσοστά, κάπου χάθηκε η μαγεία της ανάγνωσης.

Αν θα θέλαμε να δώσουμε έναν μικρό ορισμό στο τι πραγματεύεται το βιβλίο θα ήταν «η ψηφιακή διαφάνεια ως μέσο για έναν καθαρότερο κόσμο, χωρίς εγκλήματα και ‘κακό’». Και πράγματι είναι ένα πανέξυπνο θέμα για να καταπιαστεί ένας συγγραφέας.

Σε μια εποχή που είναι απαγορευτικό να μην έχει κανείς διαδικτυακή παρουσία και μάλιστα σε πολλές ψηφιακές πλατφόρμες (που ναι, ξεκάθαρα κάνουν τη ζωή όλων μας ευκολότερη), είναι εύλογο να γεννιούνται πολλά ερωτήματα για το μέλλον όλων αυτών και πως αυτά μπορούν να έχει άμεσο αντίκτυπο σε πυλώνες της κοινωνίας μας όπως είναι η ελεύθερη βούληση. Μπορεί το πρόσχημα της διαφάνειας να σταθεί απέναντι στη χειραφέτηση κάθε πληροφορίας; Έτσι γεννήθηκε ο Κύκλος του Dave Eggers.

Ο κύκλος, είναι μια εταιρεία που έχει μπει στην καθημερινότητά των ανθρώπων για την καινοτομία της, την απλότητα και την «διαφάνεια» που ταυτόχρονα την ορίζει. Είναι λοιπόν μια εταιρεία που μέσω αυτής ο κάθε άνθρωπος μπορεί να κάνει τα πάντα, τις πληρωμές του, να έρθει σε επαφή με τους φίλους του αλλά και να είναι κοντά σε όλες τις τεχνολογικές καινοτομίες που μόνο ο κύκλος μπορεί να προσφέρει. Όλα αυτά μπορούν να γίνουν γιατί ο κάθε χρήστης έχει μόνο ένα προφίλ για όλα τα πράγματα της καθημερινότητάς του, από τα πιο απλά, βαρετά και γραφειοκρατικά, μέχρι ο,τιδήποτε αφορά τη διασκέδαση και τους φίλους του. Ταυτόχρονα, μέσω ενός ειδικού κυκλώματος ―και για να υπάρχει η πολυπόθητη διαφάνεια― όλοι μπορούν να έχουν πρόσβαση στις εγκαταστάσεις του κύκλου, να δουν πως είναι να δουλεύεις σε αυτόν τον νέο κολοσσό αλλά και να έρθουν πιο κοντά σε αυτή την πρωτοπόρο εταιρεία παρακολουθώντας ακόμη και τους εργαζομένους τους την ώρα της δουλειάς τους.

Όλοι θέλουν να είναι κομμάτι του κύκλου, μέρος αυτής της καινοτόμου εταιρείας με τις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις που προσφέρει κάτι καινούριο στον κόσμο, ένα «καλύτερο μέλλον», ένα μέλλον χωρίς εγκληματικότητα και βία γιατί όλα πλέον είναι διαθέσιμα στην κοινή θέα.

Εκεί θέλει να βρεθεί και ο κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου η Μέι, που μετά από πρόταση της φίλης της, Άνι, θα καταφέρει και θα διεκδικήσει μια θέση στην εξυπηρέτηση πελατών της εταιρείας. Μα πόσο τυχερή νιώθει, να καταφέρει να εισχωρήσει στην εταιρεία που όλοι οι κάτοικοι του κόσμου θα ήθελα να δουλεύουν; Είναι μια εταιρεία πρότυπο ισχυρίζεται, που κάνει τα πάντα για να διασκεδάσει τους «ξεχωριστούς» υπαλλήλους της με privé συναυλίες κτλ. Δεν λείπουν επίσης και οι ειδικοί χώροι γυμναστικής καθώς και ειδικά υπνοδωμάτια σε περίπτωση που θέλουν να περάσουν εκεί το βράδυ τους.

Έτσι λοιπόν η Mέι σύντομα θα μάθει να χειρίζεται τα ειδικά προγραμματά τους αλλά και τι σημαίνει ο Δείκτης Επιρροής, ο Βαθμός συμμετοχής, και πώς αυτά μπορούν να επηρεάσουν την ψηφιακή κοινωνικότητά της αλλά και το πόσο καλή επαγγελματίας μπορεί να γίνει. Γιατί; Ο κύκλος χρειάζεται να είναι ένα ασταμάτητο πρότυπο για τον έξω κόσμο.

Sharing is caring. Μια από τις πολλές φράσεις του βιβλίου, για το πως μια απόφαση κοινωνικότητας όπως το να θες να μοιραστείς μια προσωπική σου στιγμή ή οποιαδήποτε πληροφορία σου με τον ψηφιακό σου κύκλο, ανά πάσα στιγμή μπορεί να γίνει ένα απολυταρχικό πρέπει.

Καθώς όμως ο κύκλος αναβαίνει και εξαπλώνει όλο και περισσότερο τις δυνάμεις του στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία θα χρειαστεί να περάσει στο επόμενο βήμα. Ο κύκλος θα πρέπει να κλείσει. Τι σημάνει αυτό; Μια τεράστια μοναρχία που μπορεί να έχει πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία του καθενός και να επηρεάζει την καθημερινότητά του με ένα κλικ. Τι άλλο; Η πλήρης σύνδεσή του με τα κράτη και τις κυβερνήσεις. Γιατί να μην μπορεί κάποιος να ψηφίζει τον αγαπημένο του κόμμα μέσω του κύκλου;

Ο κύκλος του Dave Eggers θα μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη σύντομα. Ίσως, μπορώ να πω ότι θα είναι η περίπτωση όπου η κινηματογραφική του έκδοση μπορεί να είναι καλύτερη από το ίδιο το βιβλίο.

Η αλήθεια είναι ότι δυσανασχέτησα με τόσο τεχνικές λεπτομέρειες της ηρωίδας και τα ατελείωτα ποσοστά που κατακτούσε σε όλες τις κοινωνικές πλατφόρμες που απαιτούσε η εταιρεία. Πχ ότι εξυπηρετούσε το κοινό με 95% αξιολόγηση, ενώ τρεις παραγράφους πιο κάτω είχε το 98% ή πάσχιζε να το ξεπεράσει.. κτλ. Το ίδιο και με τον Δείκτη συμμετοχής, αν είναι στους καλύτερους 12.000 ή αν έχει πέσει ή πάλι αν έχει ανέβει. Καταλαβαίνω πολύ καλά ότι ο συγγραφέας ήθελε να αποτυπώσει το «κυνήγι» των αριθμών για να αποδομήσει ακόμη πιο έντονα την καθημερινότητα αυτής της κατάστασης, αλλά σε πάρα πολλά σημεία κρίνω ότι χανόταν τον νόημα σε τόσες αριθμητικές λεπτομέρειες. Ενώ στη συνέχεια και προς την κορύφωση του, ερχόμαστε αντιμέτωποι με την αποκάλυψη ενός προσωπικού δράματος που δεν είναι αντάξιο όλου του σοβαρού θέματος που θίγει.

Τι κρατάω από αυτό το βιβλίο;  Η ψηφιακή μας προσωπικότητα πάντα θα μας ζητάει την ανατροφοδότησή της ενώ ταυτόχρονα θα υπάρχει η αδιαμφισβήτητη ανάγκη όλων μας προς την ιδιωτικότητα.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος σε μετάφραση τη Ιλάειρας Διονυσοπούλου. | Σελίδες: 536 | Τιμή: 18,80€