Το κουκλόσπιτο / Jessie Burton
Το κουκλόσπιτο (εκδόσεις Πατάκη, 2015) της Jessie Burton ήταν ένα από τα πιο πολυσυζητημένα βιβλία τη χρονιάς που πέρασε και μία από τις πιο πολυαναμενόμενες κυκλοφορίες βιβλίων στα ελληνικά. Τι κρύβεται όμως πίσω από αυτό το παγκόσμιο best seller;
Το κουκλόσπιτο ―λογοτεχνικό ντεπούτο― της Βρετανής Jessie Burton έχει όλα τα «φόντα» για να εξελιχθεί σε μια από τις πιο απολαυστικές εκδόσεις της περιόδου.
Αφορμή για την συγγραφή του στάθηκε ένα πραγματικό κουκλόσπιτο, αυτό της Ολλανδής Πετρονέλλα Όορτμαν που έζησε τον 17ο αιώνα και έδωσε το όνομά της στην πρωταγωνίστρια του βιβλίου (οι υπόλοιπες πληροφορίες είναι προϊόν μυθοπλασίας).
Η ιστορία αρχίζει το 1686, όταν η δεκαοχτάχρονη Νέλλα, φθάνει στο Άμστερνταμ για να συναντήσει για πρώτη φορά το σύζυγό της και επιτυχημένο έμπορο Γιοχάννες Μπραντ και να εγκατασταθεί στο σπίτι τους. Αυτή όμως που την υποδέχεται είναι η αδερφή του, η Μάριν, μια γυναίκα με πολύ έντονο χαρακτήρα που δεν είναι διαθέσιμη να της κάνει εύκολη τη συμβίωση.
Και έτσι έχουμε μια δύσκολη οικογενειακή σχέση και μια γυναίκα ―η Νέλλα Όορτμαν― που προφανώς αναγκάζεται να δεχθεί αυτόν το γάμο ως ένα μέσο για τη δική της επιβίωση. Από την άλλη, πίστευε ότι σύντομα θα μπορέσει να έχει κάτι σαν αγάπη, μόνο που οι ελπίδες της δεν καρποφορούν αφού ο Γιοχάννες δεν της δίνει καθόλου σημασία και δεν της εκφράζει καμία ερωτική επιθυμία.
Το μοναδικό του δείγμα ενδιαφέροντος είναι ένα δώρο: ένα κουκλόσπιτο, ένα πιστό αντίγραφο του σπιτιού τους ώστε η Νέλλα να απασχοληθεί με τη διακόσμηση του και έτσι να προσαρμοστεί στις συνθήκες της νέας της ζωής.
[…] Η Νέλλα χαίρεται που ξεφορτώθηκε το Άσσεντελφτ, αυτό είναι αλήθεια ― όμως πουθενά δεν νιώθει να ανήκει, το σπίτι της δεν είναι ούτε εκεί πίσω στους αγρούς, ούτε εδώ στα κανάλια. Έρμαιο της ζωής, νιώθει ναυαγισμένη ανάμεσα στην ιδέα του γάμου της και στην πραγματική κατάσταση που βιώνει, και το κουκλόσπιτο, πανέμορφο και άχρηστο, είναι ένα απαίσιο σύμβολο και των δύο.[…]
Μέχρι στιγμής όλα φαντάζουν δύσκολα αλλά «κανονικά» (κατά τις συνθήκες της εποχής) και το δώρο αυτό ενώ φαινόταν ως κάτι αθώο γίνεται η αφορμή ώστε ένας μυστηριώδης μινιατουροποιός να της στέλνει κομμάτια για τη διακόσμηση του κουκλόσπιτού της, κομμάτια όμως που κατά κάποιο τρόπο της αποκαλύπτουν μυστικά καλά κρυμμένα για τη νέα της οικογένεια. (!)
Και εδώ είναι το σημείο που ξεκινάει ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του βιβλίου. Η συγγραφέας Jessie Burton, καταφέρνει να συνδυάζει την εξαιρετικά καλογραμμένη ιστορία με στοιχεία ίντριγκας και μυστηρίου, καθώς τα κομμάτια που στέλνονται από τον μινιατουροποιό προξενούν τεράστια αγωνία για τον λόγο της αποστολή τους· είναι καθαρός εκβιασμός, προειδοποίηση ή μήπως κάτι που η Νέλλα δεν μπορεί να προβλέψει με τίποτα;
[…] Κοιτάζει το κουκλόσπιτο, τα παραταγμένα γλυκά, το λίκνο, τους πίνακες, τα μαχαιροπίρουνα και τα βιβλία, και θα ήθελε να τους είχε δώσει μεγαλύτερη προσοχή όταν είχαν πρωτοέρθει οι κούκλες και τα σκυλιά. Άραγε υπάρχουν κι άλλες βόμβες εκεί μέσα που δεν μπορεί να δει, έτοιμες να εκραγούν; […]
Το φόντο του βιβλίου η Ολλανδία του 17ου αιώνα· με τις ιστορίες αυτού να μας παρουσιάζουν ένα κράτος ευμάρειας και με ένα ανεπτυγμένο εμπόριο της εποχής καθώς και τα τεράστια εμπορικά συμφέροντα που υπό μία έννοια επηρέασαν και την εξέλιξη της ιστορίας του Κουκλόσπιτου.
Το βιβλίο θα το χαρακτήριζα και ένα βιβλίο ενηλικίωσης, καθώς ο αναγνώστης μπορεί να αναγνωρίσει με ξεκάθαρο τρόπο την εξέλιξη στην προσωπικότητα της Νέλλα: Έρχεται στο σπίτι του άνδρα της σχεδόν αφελής και σε μόλις τρεις μήνες είναι αναγκασμένη να πάρει τη ζωή στα χέρια της και να ξεπεράσει τον εαυτό της. Όμως, αυτό που φάνταζε ως μια τεράστια απειλή ―το κουκλόσπιτο―, της έδωσε την αφορμή να γνωρίσει καλύτερα τους κινδύνους, τις προκλήσεις και να οδηγηθεί στην προσωπική νίκη της η οποία ήρθε με τεράστιες απώλειες.
Ένας από τους πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες του βιβλίου είναι η Μάριν. Τι μαθαίνουμε από τον χαρακτήρα της; Τα φαινόμενα απατούν και μπορούν να μας οδηγήσουν σε καταστάσεις περίεργες. Στην πορεία της ανάγνωσης και προς την κορύφωσή της ότι ο αναγνώστης συνειδητοποιεί ότι η Νέλλα και η Μάριν έχουν ένα έντονα κοινό στοιχείο: καμιά τους δεν ζει τη συμβατική συζυγική ζωή όπως το επέβαλε η κοινωνική τάξη της εποχής. Η Μάριν από την μία είναι ανύπαντρη και σε ηλικία που θα έπρεπε να το έχει ήδη κάνει, ενώ η Νέλλα από την άλλη έχει ανύπαρκτη σχέση με τον άνδρα της.
Διαβάζοντάς το δεν περίμενα ότι θα μου αρέσει τόσο· ναι, μου άρεσε πολύ. Είναι γεμάτο εκπλήξεις, αποκαλύψεις για όλα φαίνονται και όλα όσα συμβαίνουν στην πραγματικότητα.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου