Κόκκινες ουλές / Μαίρη Μικέ

Οι Κόκκινες ουλές (εκδόσεις Ίκαρος, 2015), μπορεί να είναι το πρώτο βιβλίο μυθοπλασίας της Μαίρης Μικέ, δεν είναι όμως το πρώτο που γράφει. Έχουν εκδοθεί πολλά βιβλία της με θέμα την πεζογραφία και την κριτική, ενώ έχει προλογίσει και μεταγενέστερες εκδόσεις των βιβλίων του Καραγάτση, όπως η Μεγάλη Χίμαιρα (εκδόσεις Βιβλιοπωλείο της Εστίας).

Τι έχουν να μας πουν οι Κόκκινες ουλές, η πρόσφατη συλλογή διηγημάτων της Μαίρης Μικέ; Σε αυτή, περιλαμβάνονται δεκαεπτά ιστορίες στις οποίες πρωταγωνιστούν γυναίκες που «παλεύουν» με το καθημερινό τους τραύμα, την προσπάθειά τους να αντεπεξέλθουν σε έναν κόσμο που δεν είναι φτιαγμένος για αυτές.

Στην κοινωνία του βιβλίου, όπου κάλλιστα παραλληλίζεται με τη σημερινή εποχή, οι γυναίκες έχουν χειραγωγηθεί και υποστεί βία· δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αποδεχθούν το τραύμα τους και να συνεχίσουν να προσπαθούν. Ανά πάσα στιγμή όμως η πληγή μπορεί να αιμορραγήσει, έτσι είναι τα προσωπικά τραύματα που κουβαλάει κάθε μία από τις ηρωίδες.

Ο αναγνώστης αυτών των μικρών ιστοριών θα βρεθεί μπροστά σε κείμενα με έντονο λυρισμό, λέξεις που προκαλούν ιδιαίτερο πόνο, και που προμηνύουν μια απαιτητική αλλά ουσιαστική ανάγνωση.

Νομίζω πως η σύλληψη της ιδέας αλλά και η εκτέλεσή της από τη Μαίρη Μικέ, μου δείχνει έναν δικό της τρόπο να υπερασπιστεί τη γυναικεία φιγούρα, κάτι σαν δική της προσωπική επανάσταση.

Μου άρεσε πολύ η τελευταία ιστορία που θέλει να συνυπάρχουν οι ηρωίδες του βιβλίου σε έναν μυστικό νεκροδείπνο. Μου θύμισε το τέχνασμα της Ζυράννας Ζατέλη στο μυθιστόρημα Το πάθος χιλιάδες φορές (εκδόσεις Καστανιώτη, 2009).

«…Ποιος να γυρίσει να μας κοιτάξει, πώς θα κλείσουν οι δικές μας ουλές, ποιος να μας θυμηθεί! Χαρτιά οι ζωές μας σκίζονται, πέτρα μικρή ο θάνατος μας κατρακυλάει, βυθίζεται και λησμονιέται, κόκκοι της άμμου τα συναισθήματά μας χάνονται, ξερά πεσμένα φύλλα οι πράξεις μας εξανεμίζονται, στάχτη η λύπη μας σκορπίζει…»

Η Γυναίκα ήταν πάντα και θα είναι το πιο ισχυρό σύμβολο στην κοινωνία: Η Παναγία, η Μάνα, η Γιαγιά. Αυτό χρησιμοποιεί η Μαίρη Μικέ στις Κόκκινες ουλές για να μας κάνει να μπούμε έστω και λίγο στη θέση τους. Δεν είναι όμως γυναίκες που θα πρέπει να λυπηθούμε, αντ’ αυτού, παρουσιάζονται ανθρώπινα, με έντονα ποιητικά στοιχεία. Κάποιες συγκινούν περισσότερο από τις άλλες, αλλά το βασικό τους στοιχείο είναι ότι, παραδομένες ή μη, είναι μοναχικές αγωνίστριες…

Κάποια απομονωμένα και αγαπημένα αποσπάσματα:

Εξόριστοι ρόλοι:
Πώς, πώς να χωρίσω από την ανάσα μου, από την ίδια μου τη σάρκα, πώς να χάσω τα μάτια μου;

Στεκάμενα νερά:
Βοήθεια… […] Γιατί να μην τους καρφώνει συνέχεια με το βλέμμα της, γιατί να της ξεφύγουν;

Τα αγκάλιασε, τα φίλησε, ευφράνθηκε, ανακουφίστηκε, γύρισε από τον άλλο κόσμο κι ανασηκώθηκε με το χέρι αντήλιο να κοιτά αυτόν που της έφερε πίσω τη ζωή…

Ακρωτηριασμοί:
Ύστερα από τρεις μέρες πήρε τον δρόμο του γυρισμού. Άφησε τα πόδια της πίσω σακατεμένα να μην μπορούν να ρίξουν ούτε ένα βήμα στις μεγάλες γιορτάδες. Πήρε μαζί της τα χέρια μόνο για να γαζώνει και να ματώνει…Μισή ζωή παντού… τους απόντες ζωντανούς τούς άφηνε πίσω, τους παρόντες νεκρούς τούς έπαιρνε μαζί της στην ξενιτιά.

Νάρκισσος και ηχώ:
Όταν γύρισε σπίτι της, ο καθρέφτης έλειπε. Μόνο το σημάδι από το καρφί του τοίχου έμεινε να χάσκει. Από την τρύπα φύτρωσαν ασφόδελοι θεραπευτικοί για τις πληγές.

Η Μαίρη Μικέ μάς μιλάει για την καταπίεση αλλά και για το βάρος που φέρνει η μνήμη στις ζωές μας. Αναγνώρισα την ελληνική κοινωνία, που σαν να χαιρετούσε αγέρωχη μετά το τέλος κάθε μικρής ιστορίας του βιβλίου, και αισθάνθηκα ομολογουμένως πολύ άσχημα. Μπορούν όμως οι γυναίκες αυτές, αλλά και οποιαδήποτε γυναίκα, να ανατρέψει της συνθήκες της ζωής της που την βαραίνουν;

Το εξώφυλλο του βιβλίου είναι καταπληκτικό, εκφράζει ακριβώς μια ψυχή που βράζει από θυμό και καταπίεση· μέσα σε αυτή τη χάρτινη κούτα συσσωρεύονται σιγά σιγά θυμός και μύχιες σκέψεις τους, και ίσως να αρκεί μια μικρή συναισθηματική έκρηξη για να αποκαλυφθεί ξανά το τραύμα…

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος. Σελίδες: 136 | Τιμή: 12,90€