Ο αχός της εποχής / Julian Barnes

Δεν είναι η πρώτη φορά που διαβάζω κείμενο του Julian Barnes, τον είχα γνωρίσει πρώτη φορά με το βιβλίο του Ένα κάποιο τέλος (Μεταίχμιο, 2011) που με είχε αφήσει με τις καλύτερες εντυπώσεις. Ο Barnes στο μυθιστόρημα Ο αχός της εποχής (εκδόσεις Μεταίχμιο, 2016) παίρνει αφορμή από τη ζωή του Ρώσου συνθέτη Ντμίτρι Σοστακόβιτς για να διηγηθεί μια ιστορια που επικεντρώνεται στη σχέση τέχνης και κράτους, στην προκειμένη περίπτωση του κομμουνιστικού καθεστώτος της Ρωσίας.

Το ξεκίνησα με ιδιαίτερη όρεξη. Με είχε ιντριγκάρει απίστευτα η ιδέα ότι διαβάζω για τη ζωή ενός θρύλου της σύγχρονης μουσικής, αλλά και το πως ενώ η χώρα του αρχικά τον είχε στο περιθώριο, στη συνέχεια προσπάθησε να εκμεταλευτεί τη δημοφιλία του σε ολόκληρο τον κόσμο. Το καλύτερο απ΄όλα ήταν η Spotify στιγμή που απολάμβανα μαζί με την ανάγνωση αυτού του βιβλίου, οι υπέροχες μουσικές του Σοστακόβιτς και αυτό ήταν πραγματικά ανεκτίμητο.

Το βιβλίο από την άλλη, σε πολλά σημεία του μου φάνηκε γραμμένο με τρόπο που δεν ήξερα αν είναι μυθιστόρημα ή καταγραφή αληθινών συμβάντων, και ακόμη δεν ξέρω που να το κατατάξω καλά καλά, αν και παντού φαίνεται γραμμένη η λέξη «Μυθιστόρημα» που προσπαθεί να με πείσει για το αντίθετο.

Αυτή είναι η αφετηρία του νέου μυθιστορήματος του Julian Barnes, το οποίο αφηγείται τη διαδρομή του μεγάλου Ρώσου μουσικού Ντμίτρι Σοστακόβιτς καθώς και την καθοριστική για τη ζωή και το έργο του σχέση του με το κομμουνιστικό καθεστώς της Ρωσίας.

 

Το ταλέντο του Σοστακόβιτς είχε φανεί ήδη από τα νεανικά του χρόνια. Όμως, μια ιδιαίτερα αρνητική κριτική που θα δημοσιευθεί για την όπερά του σε μια εφημερίδα της εποχής θα τον σημαδεύσει και θα του επηρεάσει όλη τη μετέπειτα ζωή του.

Το πεπρωμένο είναι απλώς ένας επιβλητικός όρος για κάτι που δεν μπορείς να αλλάξεις. Όταν η ζωή σού λέει «Έτσι λοιπόν», συγκατανεύεις και το αποκαλείς πεπρωμένο.

Δειλία: Σε όλη τη διαδρομή της ζωής του ένιωσε απογοητευμένος με τον εαυτό του, δεν μπόρεσε να εναντιώσει τη φωνή του και να αντισταθεί στην εξουσία που αναλόγως με τα συμφέροντά της απογαγόρευε ή όχι τη μουσική του· του απαιτούσαν πράγματα και αυτός ενέδινε συνεχώς φοβούμενος την ασφάλεια τη δική του αλλά και της οικογένειάς του. Το αποκορύφωμα όταν του ζήτησαν να γραφτεί στο κόμμα που με τόσο μένος είχε απαγορεύσει τη μουσική του στην αρχή της καριέρας του.

«Αφήνοντας τον να ζήσει, τον είχαν σκοτώσει».

Μπορεί να μην τον είχαν σκοτώσει στην κυριολεξία, αλλά στην ουσία το είχαν κάνει ήδη από την πρώτη στιγμή. Και αυτό περιγράφεται στο βιβλίο ως η τέλεια παγίδα: Η δημόσια επιτυχία του ήταν και μία από τις μεγαλύτερες προσωπικές του αποτυχίες και ίσως μια από τις τραγωδίες που μηχανεύεται εναντίον μας η ζωή να είναι η μοίρα σου να γίνεις στα γεράματα ό,τι μισούσες περισσότερο στα νιάτα σου. 

«Η τέχνη είναι ο ψίθυρος της ιστορίας, που ακούγεται πάνω από τον αχό της εποχής. Η τέχνη δεν υπάρχει για την τέχνη.»

Η απάντησή για το αν ήταν πραγματικά δειλία ή στάση ζωής είναι πλέον δική μας.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάγραση του Θωμά Σκάσση. Σελίδες: 240 | Τιμή: 15,50€