Ημέρα ανεξαρτησίας / Richard Ford

Το μυθιστόρημα Ημέρα ανεξαρτησίας (εκδόσεις Πατάκη, 2016) του Richard Ford είναι ένα βιβλίο για τη ζωή, για τη ζωή που κυνηγάμε να της δώσουμε νόημα καθημερινά. Και όπως και η ζωή μπορεί να είναι δύσκολη, έτσι και η ανάγνωση του μπορώ να πω πως με παίδεψε, αλλά ήταν για καλό.

Το βιβλίο αφηγείται τρεις ημέρες στη ζωή του Φρανκ Μπάσκομπ, ενός άντρα μεταξύ 40 και 50 χρόνων που μετά το διαζύγιό του περνάει σε μια υπαρξιακή κατάσταση που τον πιέζει πολύ ψυχολογικά. Η καριέρα του ως αθλητικογράφου περνάει τεράστια κρίση, γεγονός που τον οδηγεί στην πώληση ακινήτων για να επιβιώσει. Έχει χάσει τον πρωτότοκο γιο του, και η πρώην γυναίκα του, μαζί με τον άλλο τους γιο, μένουν σε μια διαφορετική πόλη.

Οι τρεις ημέρες του μυθιστορήματος έχουν να κάνουν με το εορταστικό τριήμερο της τετάρτης Ιουλίου (Ημέρα ανεξαρτησίας της Αμερικής), κατά το οποίο ο Μπάσκπομπ θέλει να αφιερώσει χρόνο στον μεγαλύτερο και προβληματικό του γιο, τον Πολ, αλλά και να τακτοποιήσει κάποια επαγγελματικά και προσωπικά του ζητήματα.

Γι΄ αυτόν είναι ένα συνηθισμένο Σαββατοκύριακο, που θα πρέπει να οργανώσει τη ρουτίνα του αλλά και τα «πρέπει» της καθημερινότητας. Σύντομα όμως, και καθώς διαβάζουμε το βιβλίο καταλαβαίνουμε ότι ένα απρόσμενο γεγονός θα αλλάξει την σχέση του Φρανκ με τον γιο του, αλλά κυρίως θα αλλάξει τον ίδιο, καθώς προσπαθεί να δώσει νόημα και να φιλοσοφήσει την ίδια τη ζωή.

Τα σπίτια έχουν αυτή τη σχεδόν συγγραφική εξουσία πάνω μας, καθώς φαίνονται να καταστρέφουν ή να κάνουν τέλεια τη ζωή μας απλώς και μόνο επειδή επιμένουν να βρίσκονται στο ίδιο μέρος περισσότερο απ΄όσο μπορούμε εμείς.

Αυτό που είναι πολύ έντονα χαρακτηριστικό του βιβλίου είναι ότι αισθάνεσαι σαν να μη συμβαίνει τίποτα ιδιαίτερο που να προκαλεί έντονες διακυμάνσεις στην ανάγνωση, και ίσως αυτός να ήταν ένας από τους λόγους που με δυσκόλεψε. Ο Richard Ford εστιάζει στη ζωή του πρωταγωνιστή με εξαιρετική λεπτομέρεια, από τις τηλεφωνικές κλήσεις μέχρι τα ατελείωτα ταξίδια του, αλλά και τις ακατάπαυστες σκέψεις του, τις αναρίθμητες συζητήσεις με την ερωμένη του, και με την πρώην του. Αυτό που κυριαρχεί διαβάζοντάς το είναι μια περίεργη μοναξιά που εκτός από τον πρωταγωνιστή βαραίνει και τον αναγνώστη.

Ο Μπάσκομπ περνάει από ιδιαίτερα σκοτεινές στιγμές: έχασε την οικογένεια που είχε δημιουργήσει τα τελευταία χρόνια, καθώς και το επάγγελμά του, και είναι σε μια περίεργη αναμονή για να συμβεί κάτι που θα τον ταρακουνήσει ώστε να βρει τον εαυτό του και πάλι.

Δεν είναι μόνο οι δύσκολες και έντονες συζητήσεις που έχει με την ερωμένη του που τον βαραίνουν, αισθάνεται ότι δεν είναι ο πατέρας που θα ήθελε να είναι. Δεν μπορεί να καταλάβει τον γιο του. Καταλαβαίνει όμως καλά ότι αυτό το ταξίδι μπορεί να τους δέσει για πάντα…

Εγώ εννοώ την αληθινή οικειότητα, τη σιωπηλή, όταν τα λόγια, οι αποκαλύψεις, οι υποσχέσεις και οι όρκοι είναι πράγματα σχεδόν ασήμαντα· την οικειότητα της ένθερμης κατανόησης και συμπόνιας, που δεν έχει καμία σχέση με το να είναι κανείς «ευθύς» ή φιλαλήθης ή να «ανοίγεται» εύκολα με τους ξένους (έτσι κι αλλιώς, όλα τούτα δεν σημαίνουν τίποτα).

Μια ημέρα γεμάτη υποσχέσεις για το τι θα φέρει, για τις σχέσεις που θα δημιουργηθούν στη συνέχεια, μοιάζει να έχει καρμική ύπαρξη. Ο Πολ επισκέπτεται με τον πατέρα του το Μουσείο Μπέιζμπολ στη Νέα Υόρκη και τραυματίζεται πολύ σοβαρά στο μάτι του από μία μπάλα. Ο Μπάσκομπ δεν θέλει κάτι επιπλέον για να καταρρακωθεί από τον τραυματισμό αλλά και από τις αναρίθμητες τύψεις του που τον βαραίνουν.

Η ημέρα ανεξαρτησίας είναι ένα εξαιρετικά καλογραμμένο βιβλίο που θα μιλήσει στην καρδιά πολλών αναγνωστών, καθώς έχει κάτι που αφορά κάθε έναν από εμάς: το υπαρξιακό κενό που μπορεί να έχουμε νιώσει πολλές φορές χωρίς να μπορούμε να το εξηγήσουμε, αλλά και την ανεξαρτησία, που δεν υπάρχει σημαντικότερη κατάσταση που μπορεί κάποιος να διεκδικήσει αλλά και να γευτεί.

Αν καταλόγιζα κάτι στο βιβλίο, θα ήταν να είναι λίγο περισσότερο ανοικτό στον αναγνώστη: μοιάζει σα να μην γίνεται τίποτα το συγκλονιστικό ενώ στην πραγματικότητα έχει γκρεμιστεί ο κόσμος του Φρανκ Μπάσκομπ και ψάχνει απεγνωσμένα να του αποδώσει νόημα. ♦

Το να ζεις στο σήμερα, σημαίνει να ζεις αιώνια.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση του Θωμά Σκάσση. Σελίδες: 704 | Τιμή: 19,90€